Van Eedens veldkijker en zakhorloge

De collectie van het Frederik van Eeden-Genootschap bestaat voor het grootste gedeelte uit ‘plat materiaal’: papieren documenten. Toch telt de collectie ook verschillende objecten, waaronder penningen, insignes, schilderijen en Van Eedens rozenkrans. Aan deze realia werden de afgelopen jaren twee gebruiksvoorwerpen toegevoegd. Op zichzelf genomen zijn het geen opmerkelijke dingen: je komt vergelijkbare exemplaren tegen op bijvoorbeeld Marktplaats en Catawiki. Maar deze beide voorwerpen zijn toch maar mooi wél van Frederik van Eeden geweest. Ze maken hem bij wijze van spreken tastbaarder.

Uit zijn dagboeken weten we dat Frederik van jongs af aan graag de natuur in ging, waar hij tot rust kwam, inspiratie opdeed voor zijn gedichten, tekende en vogels spotte. Zo schreef hij op 24 april 1897 over een wandeling met de natuurbeschermers E. Heimans en Jac. P. Thijsse: ‘Ik had mij er op verheugd en het was ook net zoo prettig. Het rustgevende van die gezonde, kinderlijke belangstelling, en dat oude jeugdgevoel, van toen ik wandelde en alleen om bloemen en vogels dacht. Wij dwaalden door de limietbosschen, langs zee, Valkeveen en Flevo, we zagen de boomklever en hoorden den winterkoning zingen.’

Om vogels te spotten is een veldkijker handig, en Frederik heeft er minstens één gehad: een exemplaar gemaakt door de firma Carl Zeiss in Jena van het type Turolem 4×, dat geproduceerd werd tussen 1913 en 1926. De veldkijker is voorzien van een leren draagriempje en wordt bewaard in een eveneens leren behuizing, die duidelijke gebruikssporen draagt. Het voorwerp werd in 2020 geschonken door mevrouw Olga van Eeden-Wijtmans, weduwe van Peter van Eeden (1934–2009), een kleinzoon van Frederik.

Bij het tweede voorwerp gaat het om een zakhorloge van Frederik. Het is een eenvoudig exemplaar van het merk Eterna, deels van zilver met merkjes en met de tekst ‘GRAND PRIX BRUXELLES 1910’, duidend op een prijs die de fabri­kant met dit type horloge had behaald. Het horloge is dus niet van vóór 1910. Het werd in 2018 geschonken door de heer Gerrit Jan de Roode, weduwnaar van Elsemarie de Roode-van Eeden (1936–2017), een kleindochter van Frederik en zus van eerdergenoemde Peter. De schenker had het gekregen van zijn schoonvader, Evert van Eeden (1910–1995).

Klaas van der Hoek

Loading